2009’da Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden bu yana, kripto para birimi artık bir inek oyunu olmaktan çok daha kapsamlı bir teknolojiye doğru uzun bir yol kat etti. Peki kriptoda bir sonraki milyon dolarlık fırsat ne? Kripto uzmanı Pratik Bhuyan, bu soru üzerinden değerlendirmelerini paylaşıyor.
Kripto evreninde Web3 ve ötesi de var
Son zamanlarda görülen kripto para birimlerinin olağanüstü büyümesi hakkında tartışmaya çok az yer var. Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi kripto para birimlerinin kullanımı son birkaç yılda gelişmeye devam etti. Bu da kripto endüstrisinin devasa genişlemesini daha da artırdı. Kripto para sektörü, dünyaya geniş çapta alkışlanan ve bir dereceye kadar benimsenen en son teknolojik yenilikleri sağladı. Bunlar, tokenizasyon, merkezi olmayan takaslar, stablecoin’ler, staking ve çiftçiliğin yanı sıra, genellikle NFT koleksiyonları olarak adlandırılan dijital koleksiyonların basılmasını içeriyor.
Bu yenilikleri çevreleyen tüm heyecanın ortasında, temeldeki Blockchain altyapısının oluşturulması ve geliştirilmesinde de önemli gelişmeler oldu. Genellikle kısaca ZK-Proofs olarak bilinen sıfır bilgi kanıtlarından yararlanan ZK Rollup’lar, hem Web3 dünyasında hem de dışında geniş çapta ilgi gören örneklerden biri.

Nereden çıktı bu ZK-Proof?
Teknoloji, verilerin gerçekliğini, verilerin kendisini gerçekten ifşa etmeden doğrulayan bir kanıt biçimi sağlar. Blockchain bağlamında, ZK-Proof önemli bir sorunun ele alınmasına yardımcı olabilir: Gizlilik. Kişiler, ZK-Proof’ları kullanarak herhangi bir ek bilgi ifşa etmeden kimliklerini ve işlemlerini doğrulayabilir.
Daha basit terimlerle açıklamak gerekirse, örneğin bir kullanıcı, bakiyesini gerçekten açıklamadan bir satın alma işlemi yapmak için yeterli parası olduğunu kanıtlayabilir. Bu, bilgileri daha küçük parçalara bölerek elde edilir ve her parça, yalnızca kullanıcının şifresini çözebileceği şekilde şifrelenir. Sistem, bu küçük parçaların şifresini çözerek ve bunları doğrulayarak, kullanıcının gerçek bakiyesini açıklamadan kullanıcının gerekli paraya sahip olduğundan emin olabilir.
Geleneksel kimlik doğrulama biçimlerinde benzersiz bir düzeyde gizlilik sağladığından, ZK provalarının potansiyeli çok fazla. Bu, işlem gizliliği ve güvenliğinde önemli gelişmelere yol açabileceği için kripto para birimi alanındaki birçok kişinin dikkatini çekti. Polygon’un (MATIC) fiyatı, bu Mart ayında zkEVM main-net’inin lansmanını duyurduktan sonra büyük bir artışa tanık oldu.

Kripto dünyası için önemli adım: ZK-Proof AB kabulü aldı
Bununla birlikte, kripto, ZK-Proof’ların ilgi kazandığı tek alan değil. Kriptokoin.com’dan takip ettiğiniz üzere, Avrupa Parlamentosu’na da girdiler. Bu tür kanıtların kullanımı, dijital kimlik ve ilgili uygulamaların düzenlenmesi konusunda Konsey ile müzakere pozisyonlarına AB yasaları tarafından resmi olarak dahil edildi.
ZK-Proof’lar, Konsey şiddetle karşı çıkmadıkça, dijital tanımlama ve gelecekteki AB uygulamalarına ilişkin AB yasasına dahil edilecek ve insanlara kişisel verileri üzerinde daha fazla kontrol sağlayacak. Bu da dijital işlemlere olan güveni artıracak ve AB eID çözümlerinin sınır ötesi birlikte çalışabilirliğini basitleştirecek. Öneri aynı zamanda, tüm kullanıcılar için daha güvenli ve mahremiyetle daha uyumlu bir online ekosistem oluşturmaya yardımcı olacak. Bu da AB genelinde gizliliği artıran teknolojinin kullanımını teşvik ediyor.
Ek olarak, Avrupa Dijital Kimlik Cüzdanı, kullanıcının kaynak verileri vermesini gerektirmeden kişisel veri tanımlamasından veya özniteliklerin onaylanmasından çıkarılan iddiaları doğrulama kabiliyetini sağlayacak. Bu, kullanıcının gizliliğinin korunmasını temin edecek.
AB’nin ZK-Proof’ları dijital kimlik yasalarına dahil etme kararı emsal teşkil ediyor. Aynı zamanda geleneksel dünyada bu tür protokollerin kullanımını doğruluyor. Kripto para piyasası büyümeye ve gelişmeye devam ettikçe, ZK-Proof’ların gelişiminde kilit bir rol oynama potansiyeli giderek daha net hale geliyor. Ölçeklenebilirliği geliştirme, maliyetleri düşürme ve hem büyüyen DeFi hem de hükümet girişimleri için yeni fırsatlar sağlama potansiyeline sahip olan ZK-Proof’lar, kripto para birimi dünyasında bir sonraki büyük şey olabilir.