Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi Çocuk Sıhhati Hastalıkları Ana Bilim Kolu Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Tuba Eminoğlu ve takımı tarafından kalıtsal hastalığı bulunan 0-18 yaş ortası çocuk hastaların pandemi devrinde sıhhat hizmetine ulaşma konusunda yaşadıkları durumları ortaya çıkarmak maksadıyla araştırma yapıldı. ‘Kalıtsal Metabolik Hastalıklar Teşhisli Çocuklarda Covid-19 Pandemisi Sürecindeki Karşılanmamış Gereksinimler’ başlıklı araştırma, 17 Mart-1 Temmuz 2020’de hastanede tedavi gören 194 kalıtsal hastalığı bulunan çocuğun ebeveynleriyle gerçekleştirildi.
Doç. Dr. Eminoğlu, Covid-19 pandemisinin tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de sıhhat hizmetine ulaşım konusunda değerli kısıtlıklar getirdiğine dikkat çekerek, “Özellikle kronik hastalıklarda sıhhat hizmetine ulaşım çok değerli. Bu hastalarımıza ulaşıp öncelikle sıhhat hizmetlerinde hangi hizmetlerden yararlandıkları hangi hizmetlerden yararlanamadıkları konusunda ailelerden bilgi aldık. Sıhhat Bakanlığı’nın tam vaktinde müdahalesiyle Covid-19 pandemi devrinde bilhassa rapor müddetlerinin uzatılması, ilaç almak için reçete ihtiyacın kalkması üzere durumlarla ilaca erişimde bir kahır olmadığını gözlemledik ve hastalarımız ile aileleri de bu mevzuda rastgele bir badire yaşamadıklarını bildirdiler. Yani raporları var ise ve daha evvelden muhakkak bir yerde takip ediliyorlar ise Covid-19 periyodunda ilaçlarını alabildiler ve hastaneye bundan ötürü müracaatları gerekmedi” diye konuştu.
YÜZDE 60’I SIHHAT HİZMETLERİNE SIKINTISIZ ULAŞMIŞ
‘ANNELERİN YÜZDE 40’INDA DEPRESYON OLDU’
Doç. Dr. Eminoğlu, araştırmada kalıtsal hastalığı bulunan çocukların ailelerinde pandemi devrinde ‘anne depresyonu’nun da arttığını gözlemlediklerini belirterek şunları söyledi:
“Ailesinde Covid-19 geçiren ya da iş kaybı yaşayan ailelerimiz olunca ‘anne depresyonu’nu değerlendirdik. Esasen hepimizi negatif etkileyen bir süreçti; lakin bizim çalışma kümemizde da yaklaşık annelerin yüzde 40’ında depresyon olduğunu saptadık. Çocuklarda bu kronik rahatsızlıklar esasen anne ve babalar için hayli sıkıntı; zira daima desteklenmesi gereken bir çocukla berabersiniz. Daima teşhis ve takip kısımlarının çok titizlikle yapılması gereken bir hasta kümesi. Beraberinde Covid-19’un getirdiği kaygı, gerilim; ‘sağlık hizmetlerine ulaşabilecek miyim, tedavisini alabilecek miyim’ gibi sorular annelerde biraz daha negatif bir tesir oluşturdu.”
‘TELE TIP SIHHAT SİSTEMİNE ENTEGRE EDİLMELİ’
Doç. Dr. Eminoğlu, ayrıyeten salgında çok büyük gayretler verdiklerini de lisana getirerek, “Özellikle hem Türk doktorlarının ve sıhhat çalışanlarının harikulâde çabalı eforları hem Sıhhat Bakanlığı’nın vaktinde aldığı tedbirlerle biz bu devri ülke olarak muvaffakiyetle atlattık lakin hepimiz kimi dersler çıkardık. Bundan sonra oluşabilecek pandemiler yahut öbür riskli durumlar için tele tıp sisteminin sıhhat sistemimize bir an evvel entegre edilmesi ve tıpkı vakitte tekrar bu destekleyici metotlardan meskende tedavi seçeneklerinin de sıhhat sistemine entegrasyonu kıymet taşımakta. Bu hususta aslında çalışmalar vardı ama Covid-19 devri bunun ehemmiyetini daha da öne çıkardı, diyebiliriz” dedi.