Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – 1988’de tarihte eşi benzeri görülmemiş bir belediye başkanlığı seçimi yaşandı. 1988’li yıllar Brezilya’da siyasi dalgalanmaların durulmadığı, insanların mutsuz ve kendilerini temsil edecek kişiye karşı umutsuz oldukları bir dönemdi. Tam da öyle bir dönemde biri çıktı ve bir maymunun başkanlık seçimlerine aday olmasına karar verdi. Macaco Tião adındaki maymun tüm adayları eleyerek zirveye ulaştı ve bakın binlerce kişinin oyunu nasıl aldı.
Tarihe damga vuracak olay Rio de Janeiro Hayvanat Bahçesi’nden doğdu. Macaco Tião adındaki şempanze hayvanat bahçesinin en sevilen canlılarından biriydi. Karakteristik ve zeki tavırlarıyla herkesi kendine hayran bırakıyordu. Ancak sonralarda Macaco tuhaf davranışlar sergilemeye başladı. Macaco’nun tavırlarındaki saldırganlığı gören hayvanat bahçesi yetkilileri onu bir kafese kapattı. Bu kez girdiği kafesi beğenmemiş ve huzursuz olmuş olacak ki Macaco, gelen ziyaretçilere eline ne geçiyorsa atmaya başladı. Ziyaretçilere attığı şeyler arasında dışkı parçaları ve çamur topları vardı. Aslında onu ilk başta ünlü yapan da bu tavırlarıydı. Çünkü dışkı attığı kişiler sıradan kişiler değildi.
ÖZELLİKLE POLİTİKACILAR HEDEFİNDEYDİ
Macaco’nun dışkısıyla karşılaşan ilk kişi o zamanki Rio de Janeiro belediye başkanı Júlio Coutinho’ydu. Bir diğer kişi ise politikacı avukat Marcello Alencar’dı. Macaco basının da ilgisini tam olarak bu şekilde çekmişti. Belli ki bu şempanze politikacıları sevmiyordu peki ama neden? Bu soru bir kenarda dursun biz de 1988 seçimlerine dönelim.
Brezilya’da gerçek bir umutsuzluk havası hakimken insanlar kime oy vereceklerini, dahası seçim sonrası hayatlarında neyin değişeceğini pek bilmiyor ve bu konuya dair bir umut da beslemiyordu. 1988 yılında Rio de Janeiro belediye başkanlığı seçimlerinde tam da böyle bir hava hakimdi.
O yıllarda ünlü bir mizah dergisi olan ‘Casseta & Planeta’ ekibi olaya el attı. Ekibin ilk amacı halkın gerginliğini almak ve biraz olsun havayı yumuşatmaktı. Bu yüzden politikacılara pek bir meraklı olan Macaco Tião’yu başkanlığa aday göstermeye karar verdiler. Başlarda tamamen şaka amaçlı olan bu aday gösterme işi bir anda ciddileşti ve kimse ne olduğunu anlamadı. Macaco’nun iyi bir aday olduğunu düşünen büyük bir kesim – yaklaşık yarım milyon insan kadar- bir anda Macaco adına seçim kampanyaları yapılmaya başlandı.
ADINA MİTİNGLER DÜZENLENDİ, POSTERLERİ ASILDI
Halkın Macaco’yu iyi bir aday olarak gördüğünü fark eden ‘Casseta & Planeta’ ekibi Macaco’nun seçim kampanyalarını organize etti ve onların desteğiyle işler hızla büyüdü. Artık Macaco kentin dört bir yanında posterleri olan, adına mitingler düzenlenen, televizyon programlarında adaylığı tartışılan bir seçenek haline geldi. Aslında insanlar onun adaylığını konuşurken siyasetçilerin halkın güvenini ne denli kaybettiğini de bir yandan eleştiriyordu.
Sonunda seçim günü geldi çattı. Yarım milyona yakın 400 bin küsür kişinin oyu Macaco’dan yana oldu. 12 adayı eleye eleye zirveye ulaşan Macaco ilk üç aday arasından üçüncü oldu. Yarım milyona yakın seçmenin oyunu alması gündeme bomba gibi düştü.
Macaco, başkanlık seçimlerinde yarım milyon insanın oyunu alarak Guinness Dünya Rekorlar Kitabı’na girdi.
‘BAŞKAN ADAYI MAYMUN’
Elbette oyların tamamı geçersiz sayıldı ancak 1988 seçimlerinde bir şempanzenin yarım milyon insanın güvenini kazanması çok farklı mesajlar içeriyordu. İnsanların politikaya ve siyasetçilere duydukları güvenin ne derece kırıldığını apaçık ortaya koymuştu. Macaco ise her şeyden habersizdi ancak gönüllerde öyle bir taht kurmuştu ki herkes onu ‘başkan adayı maymun’ olarak anıyordu.
Her şeyden habersiz hayvanat bahçesindeki yerinde yaşamına devam eden Macaco için 1996 yılı kötü bir yıl oldu. 33 yaşına geldiğinde şeker hastalığına yakalandı ve hayatını kaybetti. Onun ölümünün ardından Rio de Janeiro’da üç günlük resmi yas ilan edildi, hayvanat bahçesinde ise bayraklar yarıya indirildi ve adına bir anıt dikildi.